Ajanda Türkiye - fasizm nedir

fasizm nedir

FAŞİZM

Faşizm, radikal milliyetçi bir siyasi ideolojidir. İlk olarak Faşist Parti’nin kurulmasıyla adını duyurmuştur. Faşizm ismini siyasi görüşünü tanımlamak için ilk olarak Benito Musolini; faşizmin kurucusu olarak kabul edilmektedir. Faşistler; bireylerin milli kimlik altında tek kişi olarak birleştiği bir organik ulusal komüniteyi esas alarak kendi milletlerinin yükselişini amaçlarlar; disiplin, endoktrinasyon, fiziksel eğitim, öjenik unsurlar yoluyla halk seferberliği arayışı içinde olan totaliter bir devlet aracılığıyla ortak bir ata ve kültür gibi birey ötesi bağlarla birleşirler. Faşizm; millet üzerinde dejenerasyona sebep olduğu düşünülen veya milli kültüre uyum sağlamayan yabancı yabancı tesirleri defetmeyi hedefler Faşizm I. Dünya Savaşı sırasında İtalyan ulusal sendikalistler tarafından solcu ve sağcı görüşlerin çeşitli unsurlarının harmanlanmasıyla kurulmuştur. Faşistler; rakip güçleri tehdit etme veya rakip güçlere şiddet uygulama amacıyla yaygın olarak yarı askeri organizasyonlardan faydalanırlar. Gentille’den yoğun olarak etkilenen ve faşizmi bir dünya görüşü olarak benimseyen İtalyan Lider Benito Musolini’nin 1922’de İtalya’da başa geçmesinin ardından ülkede resmi ideoloji olarak yürütülmüştür. Kısa süre içerisinde genel anlamıyla baskıcı, otoriter rejim anlayışını betimler bir otoriteye dönüşmüş ve nasyonal sosyalizm başta olmak üzere anti demokratik ve otoriter yönetim sistemlerinin tamamına halk tarafından verilen genel bir isim halini almıştır. Kavramın kökeni Antik Roma yöneticilerinin geniş hükümet yetkisini sembolize eden ucunda balta bulunan bir çubuk demetinin adı olan Latince fasces ileri gelir. Aynı simge daha sonraları Fransız devrimi sırasında aydınlanma anlamında, halkın elindeki temsil etmek üzere kullanılmıştır. Söz konusu sembol bir takım değişikliklerle 1926 yılından itibaren İtalya’nın resmi devlet sembolü olmuştur. Sembolün üçlü anlamı yani devlet gücü, halk mülküyeti ve birliktelik Musolini’nin propagandasında kullanılmıştır. Faşizm baskıcı rejimleri tanımlayan genel bir terim olarak kullanılmadan önce Asıl olarak İtalyan milliyetçiliğini temsil eden bir ideoloji olarak ortaya atılmıştır. Ancak kendisiyle eş zamanlı olarak ortaya çıkan nasyonal sosyalizm ve falanjizm gibi akımlar da amaç ve uygulamalar bakımından bir İtalyan ideolojisi olan faşizme yakın oldukları için bu akıma bağlı siyasal hareketler olarak tanımlanmışlardır. Aşırı milliyetçi ve anti-komünist bir hareketin İtalya dışında “faşist” olarak nitelenmesinin ilk örneği Avusturya’da görülmüştür. Avusturyalı anti- komünist aşırı milliyetçilerin ideolojisi Avusturya faşizmi ( Austrofaschlsmus ) olarak isimlendirilmiştir. Aynı zamanda Almanya’da komünistler nasyonal sosyalistleri kendi propagandaları gereğince “faşistler” olarak isimlendirmişlerdir. Bir rejim faşist olarak nitelendirilebilmesi için o rejimimin ideolojisinin milliyetçi olması milletin varlık ve çıkarlarını her şeyin üstünde tutması gerekir. Bu yönüyle halkçılığı içermeli ve sadece zenginlerin veya işçilerin değil, milletin bütün fertlerinin refahını sağlamayı hedeflemelidir. Bu hedefe ulaşmak için ise ekonomi üzerinde sıkı bir devlet kontrolü uygulamak, işçi ücretlerinin yeterli olmasını sağlamak keyfi işten çıkmalarını önlemek, hayat pahalılığının önüne geçmek için fiyat kontrolü uygulamak gibi önlemler uygulamak faşizmin politikalarındandır. .Faşizm sınıflar arasındaki çelişkileri ortadan kaldırmayı öngörür Bu yönüyle devlet eliyle kooperatif sendikalar kurulur ve işçi ile işveren arasında anlaşma sağlanır. Toplumdaki yoksul ve orta sınıfın ihtiyaçları devlet tarafından karşılanır. Örneğin Almanya’da çıkan Toprak Yasası ile köylülerin ellerindeki toprakların ipotek yoluyla ellerinden alınmasının önüne geçilmiş ve sermayenin köylüyü sömürmesi engellenmiştir. Faşizmin amacı toplumu birlik beraberlik, ulusal değerler tarih bilinci, vatan-bayrak-devlet üçlemesi halkçılık ve devletçilik gibi anlayışların altında bütünleştirmektir. Vatansever ve milliyetçi olmakla birlikte –özellikle nasyonal sosyalizmde- ırkçı boyutlara varabilmektedir. Milliyetçi ve ırkçı fikirlerin benimsenmesi ülkelere göre değişmektedir. Örneğin İtalyan faşizminde “İtalyan vatandaşlığı” kavramı ön plandayken Alman nasyonel sosyalizminde ise “Alman kanı taşıma” düşüncesi hâkimdir. Musolini’nin doktrininde vatandaşlık kavramı vurgulanmakta iken Hitler’in doktrininde kan bağı vurgusu hâkimdir. Faşist yönetimlerin başa geçişi Almanya ve İtaltya’da demokrasi ile gerçekleşmişken İspanya’da iç savaş sonucu gerçekleşmiştir. Tarihe baskıcı rejimler olarak geçen bu mevcut oldukları ülke halkının çoğu tarafından özellikle Almanya’da desteklenmişlerdir.1922’de Benito Musolini İtalya kralı tarafından başbakan olarak atanmış 1924 seçimleri sonucunda ise % 61, 3 ile Faşist Parti’nin iktidarda kalması kesinleşmiştir. Almanya’da 1933 yılında yapılan demokratik seçimlerin sonucunda Nasyonel Sosyalist Alman İşçi Partisi % 43,9 oy oranıyla iktidara gelmiş, Adolf Hitler başbakan olmuştur. İdeoloji ve Amaçları: Faşizmde toplumsal yaşamın tüm alanlarını kapsayan bir tek ideoloji bağlayıcı olarak ilan edilir. Gerek devlet gerekse de iktidarın devlet görüşüne göre ve lider ilkesine göre örgütlenir ve belirlenir. Basın ve yayın kurulularının mevcut ideolojiye göre yayınlar yapması zorlanır. Hakim görüşe zıt düşünceler ve muhalif seslerin çıkması çeşitli baskı unsurlarıyla önlenir. Aykırı yayın yapanlar sansürlenir, kapatılır veya başka türlü yollarla engellenmeye çalışılır. Böylece hakim düşüncenin karşısına farklı düşüncelerin çıkmasının önüne geçilmiş olunur. Ve tek tip düşünce, toplumda baskın hale getirilir. Faşizmin boyutu, bu koşulların ne kadarının somut olarak uygulamaya geçirildiğiyle doğru orantılıdır. Lider İlkesi: Bu ilkeye göre toplumsal yaşamın tüm alanlarını kapsayan bir tek ideoloji bağlayıcı olarak ilan edilir. Gerek devlet gerekse de yönetim dünya görüşüne göre ve lider ilkesi, çerçevesinde örgütlenir ve belirlenir. Aynı şekilde işletmelerde de patron ve işçi arasında işletme yöneticisinin iktidarına dayalı bir ilişki kabul edilir.

Milliyetçilik ve Vatan Severlik: XVIIII. yy boyunca yükselen milliyetçilik XX.yy da aşırı boyutlara varmıştır. Faşizmde milliyetçilik en ön plandadır ve temel ideolojidir. Vatanseverlik ve milli değerler her fırsatta vurgulanmaktadır.

Anti Semitizm ve Irkçılık: İtalyan faşizminin özünde ırkçılık yoktur, milliyetçilik ve vatanperverlik vardır. Fakat Alman Nasyonal sosyalizminde ise katı bir ırkçılık mevcuttur. Popülizm, Anti-Komünizm ve Anti-Kapitalizm: İtalyan faşizmi ve Nasyonal sosyalizmde popülizm ön plandadır. Kapitalizm tümüyle veya zararlı yönleriyle reddedilir. Kooperatif ekonomi uygulamaya konulur. Komünizm, Faşizmin düşman ideolojisi olarak kabul edilir. Bunun nedeni Komünizmin faşizme ideolojik olarak ters düşmesidir. Özellikleri

: • Hukukun işlevselleştirilmesi

• Rejim karşıtlarının ve aşağı görülen halk gruplarının idam edilmeleri veya öldürülmelerinin haklı görülmesi ve bir devlet politikası olarak yürütülmesi.

• Bir ulusa, kültüre ya da ırka üye insanların toplumun geri kalanı üzerinde üstün oldukları iddiası. Bu yaklaşım aynı zamanda lider ilkesinde de ifadesini bulur. Belli bir kişi herkesten ve topluluktan daha isabetli kararları alabilir durumdadır

. • Otoriter iktidar biçimleri ve sıklıkla totaliter bir sistem. Totalitarizm Alman ve İtalyan faşizmlerinde ön plandayken Avusturya faşizmi ve Falanjizmde vurgulu değildir.

Sosyal Darwinizm: Daha çok Nasyonal sosyalizmde görülür. En iyinin ayaklanması ve egemenliğine dayalı toplum anlayışı yani Ari ırk, başka bir deyişle üstün ırk kavramının devlet yapısında ve toplumsal yapıda etkin olması. Ekonomi Anlayışı: Hem kapitalizmi, hem de Komünizmi reddeden bir doktrin olan Faşizmin ekonomi politikası kooperatifizm isimli bir sistemdir. Kooperatfizm, toplumu organizmacı bir gözle görmenin bir sonucu olarak her kesimin tüm faaliyetlerinin amacını dayanışma ve ortak çıkarlara indirgeyen politik bir yaklaşımdır. Tahmin edileceği gibi burada farklı kesimlerin farklılıkları ancak ortak çıkar ya da devletin faydası ekseninde olunduğu müddetçe yaşanabilir. En tipik örneği Mussolini dönemi İtalya uygulamasıdır. Kooperatif ekonomisi ise İtalya’daki işsizlik azalmış ve milli gelir yükselmiştir. İşçi ile işveren, emek ile sermaye gibi arasında sorunların bulunduğu ekonomik tarafların ve sosyal sınıfların arasındaki problemleri Faşist devlet uzlaşma yoluyla çözmeye çalışmıştır. Örneğin İtalya’da devlet tarafından kurulan ve Faşist partiye bağlı olan sendikalar yoluyla İtalyan emekçilerinin hakları savunulmuş ve sermayenin işçi sınıfını ezmesinin önüne geçilmiştir. Sermaye sahiplerinin toprak ağalığı yapması yasaklanarak her şey devlet gözetiminde tutulmuş, ülkenin emekçi sınıfı olan işçilerle sermayeyi elinde bulunduran işverenlerin dayanışma içince olması sağlanmıştır. Faşizm sistemde devlet her şeyden üstün olduğu için sermayeyi elinde bulunduran zengin iş adamları Faşist parti mensuplarına söz geçiremiyor, böylelikle sermaye devletin oluyor; bu sermaye de halkın çıkarına kullanılıyordur. Faşizmin ekonomi politikası daha çok orta sınıf tarafından desteklenmiştir. 1993’ten itibaren Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi idaresinde bulunmuş olan Almanya’da da İtalya’dakine benzer uygulamalar yürürlüğe konulmuştur. Tek parti olan NSDAP’ye bağlı sendikalar kurularak Alman emekçisinin hakları savunulmuştur. En büyük sendika kuruluşu Alman Emek Cephesiydi. Nasyonal sosyalistler zengin Yahudi iş adamlarına karşı tavır alarak hem Alman emekçilerini korumaya çalışmış hem de Alman sermaye sahiplerini Yahudilere karşı güçlü kılmak için çabalamışlardır. Yahudilerin tüm haklarının alındığı Nümberg yasalarının çıkmasıyla birlikte Yahudi iş adamlarının şirketlerine devlet tarafından el konulmuştur. Yahudiler her türlü meslekten alıkonularak yerlerine işsiz Almanlar getirilmiş ve işsizlik hızla azalmaya başlamıştır. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi iktidara gelmeden önce %15’i bulan işsizlik bu partinin başa geçmesiyle birlikte büyük oranda azalmıştır. Bu işsizliğin ne derece hak temelli olduğu ve ne derece insani vicdana uygun olduğu ortadadır.

Bugün 11929 ziyaretçikişi burdaydı!